Het gebied van de bananenboeren in de Magdalena-regio ligt tussen twee belangrijke natuurgebieden: het nationaal park Sierra Nevada de Santa Marta, een gebergte in de tropen en Ciénaga Grande de Santa Marta, het grootste moeras in Colombia en een van de grootste in Latijns-Amerika. Beiden zijn belangrijke natuurgebieden met verschillende bijzondere planten- en diersoorten die specifiek zijn voor dit gebied. Daarnaast wonen er ook zo’n 30.000 inheemse inwoners uit verschillende etnische groeperingen in het tropisch gebergte. In het gebied tussen de Sierra Nevada en de kust wordt onder andere palmolie, koffie en fruit verbouwd. Ook zijn er grote plantages met bananen, waarvoor Nederland een van de belangrijkste afzetgebieden is.

Hoewel de boeren, de inheemse groepen en de nationale parken allen baat hebben bij beter watermanagement, is het kennisniveau over watersystemen van de verschillende partijen niet goed. Léontine Crisson is als Landbouwraad werkzaam in Colombia voor het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. In die rol brengt ze de verschillende Colombiaanse en Nederlandse partijen samen op dit onderwerp. “Wij zijn als de Nederlandse ambassade een soort intermediair die zorgt dat de juiste mensen met elkaar om tafel komen en bijvoorbeeld via Partners voor Water stappen zetten richting integraal watermanagement. Je hebt niet alleen te maken met de regionale overheid, maar ook met de belangenvereniging van de bananenproducenten, de mensen van de nationale parken, NGO’s die al langer in het gebied werken en de waterautoriteit van de regio.”

“Zij hebben natuurlijk allemaal andere belangen”, vervolgt Crisson. “Een boer is bezig met de bananenteelt, een ecoloog met het nationale park en weer een ander met het waterbeheer. Hoewel zij allemaal hetzelfde land en water gebruiken zijn die organisaties niet sterk met elkaar verbonden. Het leuke aan zo’n project met Nederland is dat die partijen dan wel bij elkaar zitten. Niet in de laatste plaats vanwege onze onafhankelijkheid en de expertise op het gebied van watermanagement. Ze maken allemaal graag gebruik van onze kennis en voor Nederland is het belangrijk te werken aan verduurzaming van onze waardeketens, bijvoorbeeld die van bananen. Zo brengen wij vanuit onze verbindende rol partijen rond één thema bij elkaar. Vervolgens ontstaat ook bewustwording en kennis van elkaars belangen. Dan kun je stappen maken waar iedereen iets aan heeft.”

Om te kijken wat de mogelijkheden zijn op het gebied van watermanagement, heeft het consortium als onderdeel van het Partners voor Water-programma onderzoek gedaan naar verschillende oplossingen. Faneca Sànchez: “We hebben gekeken naar de mogelijkheid voor aquifer storage and recovery. Hierbij kan overtollig water uit de rivier via infiltratieputten de grond insijpelen. Vanwege het verschil in het zoutgehalte met het grondwater ontstaat er dan een soort ondergrondse bubbel met water van hogere kwaliteit. Dit water kunnen de bananenproducten dan in droge periodes weer uit de grond halen.”

Deltares heeft als eerste gekeken naar de hoeveelheid water die beschikbaar is om te infiltreren. Het is namelijk ook nodig rekening te houden met het water dat naar het moeras en de ecosystemen langs de rivieren moet doorvloeien. Het moeras wordt steeds zouter en het rivierwater is het enige dat het moeras zoet houdt. En een zoet moeras is weer belangrijk voor de biodiversiteit. Faneca Sànchez: “We hebben ook gekeken wat de beste plekken zijn om het water in de grond te infiltreren en waar de minste onderstroom is, zodat het niet wegloopt. Op basis daarvan hebben we gekeken welke infiltratietechniek het beste zou werken.”