Spring direct naar de hoofdnavigatie of de inhoud
Home Hoe het HERMANA platform duurzaam waterbeheer in Colombia verbetert

HOE HET HERMANA PLATFORM DUURZAAM WATERBEHEER IN COLOMBIA VERBETERT

Klimaatverandering en een groeiende vraag naar water leiden wereldwijd tot waterschaarste. Beter waterbeheer is dan ook een steeds noodzakelijker. In de Colombiaanse Cauca-vallei maakt het nieuwe online besluitvormingsplatform HERMANA een duurzamer en rechtvaardiger waterbeheer mogelijk. Dit platform maakt deel uit van de samenwerkingsactiviteiten in Colombia in het kader van het programma Partners voor Water.

De Cauca-vallei in het westen van Colombia is rijk aan natuurlijke hulpbronnen. Het land, het water en de bossen zorgen voor de aanhoudende productiviteit van voedselgewassen waarvan de gemeenschappen afhankelijk zijn voor hun levensonderhoud. De economie in deze regio is sterk verbonden met het beheer van de natuurlijke hulpbronnen, en de plaatselijke gemeenschappen zijn via het water 'gebonden' aan hun land.

Maar door intensivering van de landbouw, voornamelijk de productie van suikerriet, en de bevolkingsgroei komen de watervoorraden steeds meer onder druk te staan. De stijgende vraag naar irrigatiewater in combinatie met klimaatverandering leidt tot watertekorten tijdens het zomerseizoen. Hierdoor komt de grondwatervoorraad onder steeds grotere druk te staan, een tendens die op lange termijn gevolgen kan hebben voor het milieu en de wateropbrengsten van waterputten, vooral omdat onregelmatige regenseizoenen leiden tot meer droogteperioden. De waterverontreiniging zet de watervoorraden nog verder onder druk, waardoor het ecosysteem wordt aangetast en er watertekorten ontstaan.

Het aanpakken van deze uitdagingen zal milieuvoordelen opleveren en de Cauca-vallei tegelijkertijd in staat stellen een veerkrachtig pad naar duurzame ontwikkeling te bewandelen. Corporación Autónoma Regional del Valle del Cauca (CVC), de regionale overheidsinstantie die verantwoordelijk is voor waterbeheer en milieu, is daarom een samenwerkingsverband aangegaan met een Nederlands consortium bestaande Deltares, FutureWater, Unie van Waterschappen, en HydroLogic om te werken aan duurzaam waterbeheer.

 

Betere besluitvorming door HERMANA

Het HERMANA platform wordt gesteund door de subsidieregeling van het programma Partners voor Water. Dankzij deze regeling kon het consortium in Colombia aan de slag, haar systeem afstemmen op de lokale behoeften en een eerste pilot in de regio uitvoeren. Robert Proos, Senior Adviseur bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en verantwoordelijk voor Partners voor Water Colombia, zegt: "Het HERMANA platform is een goed voorbeeld van wat de subsidieregeling kan doen. De regeling integreert innovaties en kennis van verschillende Nederlandse watersector entiteiten in een lokaal ingebed project en vergroot de waterzekerheid in de Cauca Vallei. Het is goed om te zien dat de subsidieregeling Partners voor Water deze samenwerking mogelijk heeft gemaakt en daarmee deze belangrijke stap naar opschaling van de applicatie in Colombia heeft gefaciliteerd."

Barbara Swart, coördinator van de samenwerking in de watersector tussen Nederland en Colombia bij het Nederlandse ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, zegt dat "het HERMANA-platform een van de beste praktijken is in de Internationale Waterambitie (NIWA) van de Nederlandse regering. De NIWA wordt in de praktijk gebracht door middel van samenwerkingsnetwerken, projecten en instrumenten om landen te ondersteunen bij hun inspanningen om de waterzekerheid en waterveiligheid te verbeteren."

In dit internationale partnerschap hebben de partners gezamenlijk HERMANA ontwikkeld en geïmplementeerd, een online watercontrolekamer die de regio in staat stelt over te stappen op een duurzamer waterbeheer met minder impact op de omliggende ecosystemen. HERMANA helpt de besluitvorming voor waterbeheerders te verbeteren door de gebruiker te begeleiden bij de stappen die nodig zijn om een beslissing te nemen, en tegelijk toegang te bieden tot real-time gegevens en nauwkeurige voorspellingen. Zo'n geïntegreerd operationeel platform kan de negatieve gevolgen van klimaatverandering en intensieve teelt voor de watervoorziening helpen beperken. De partners geloven dat dit niet alleen leidt tot de bescherming van de natuur, maar ook tot een beter economisch rendement.

Sandra Teresa Escobar, de coördinator van de waterafdeling van CVC, die de ontwikkeling van HERMANA heeft ondersteund, benadrukt het belang van het partnerschap om de uitdagingen van Colombia op het gebied van waterbeheer aan te gaan: "Voor een duurzamer gebruik van water moeten we eerst het nationale grondgebied grondig onderzoeken en karakteriseren. Daarom is het belangrijk om over meetstations te beschikken die de water- en klimaatomstandigheden registreren. Deze gegevens zullen ons helpen kennis op te bouwen, historische gebeurtenissen te beoordelen en de verschillende perspectieven in de besluitvorming te leren begrijpen."

"HERMANA is zowel belangrijk als uniek omdat het informatie synthetiseert en integreert voor een betere besluitvorming. Het platform is ook gebruiksvriendelijk. Het bevat visueel aantrekkelijke en duidelijke informatie die gemakkelijk en sneller kan worden gedeeld met zowel hoogopgeleide en gespecialiseerde professionals, als met besluitvormers die niet noodzakelijk klimaat- of waterexperts zijn," legt Escobar uit. "Het platform is ook flexibel en kan de output aanpassen aan de specifieke behoeften van de gebruikers. Met HERMANA kunnen we kwaliteits- en kwantiteitsgegevens integreren en zorgdragen voor de Cauca-rivier. Dit is de belangrijkste rivier in ons werkgebied, niet alleen vanwege haar omvang, maar ook omdat zij meer dan 75% van de bevolking in Cali van water voorziet."

In december 2020 bewees HERMANA haar waarde toen het stroomgebied van de Cauca-rivier te kampen kreeg met hevige regenval waardoor het waterpeil onverwacht snel steeg en de infrastructuur en de bestaansmiddelen van de mensen in gevaar dreigden te komen. "HERMANA stelde ons in staat de relevante belanghebbenden, zoals de gemeentelijke en departementale secretarissen voor risicobeheer, te waarschuwen voor de verwachte risico's, zodat zij tijdig beslissingen konden nemen. Vóór HERMANA zouden wij hetzelfde hebben gedaan, maar dan zou het langer hebben geduurd om de informatie te verwerken en de waarschuwingen door te sturen. En tijd is van essentieel belang bij risicobeheer."

""Met HERMANA kunnen we kwaliteits- en kwantiteitsgegevens integreren en zorgdragen voor de Cauca-rivier. Dit is de belangrijkste rivier in ons werkgebied, niet alleen vanwege haar omvang, maar ook omdat zij meer dan 75% van de bevolking in Cali van water voorziet.""

Gebouwd op lokale waarnemingen

Om beter geïnformeerde en transparantere beslissingen te kunnen nemen, moeten waterschappen, bedrijven en bewoners meer inzicht krijgen in hun eigen waterbeheer. Hoeveel water gebruiken ze voor de suikerrietteelt? Hoeveel water is er nu en in de toekomst beschikbaar?

De samenwerking tussen het CVC en het Nederlandse consortium heeft geleid tot meer begrip. "Het zetten van stappen in duurzaam waterbeheer is dringend nodig," zegt Marta Faneca Sánchez, hydrogeoloog bij het onderzoeksinstituut Deltares. "We weten nu dat meer droogte in combinatie met een toenemende suikerrietbedekking zal leiden tot enorme grondwateronttrekkingen. Bovendien moeten we ons bewust zijn van de groeiende stedelijke vraag naar water en de toegenomen vervuiling door industriële lozingen."

Deze uitdagingen vereisen een geïntegreerde aanpak van het waterbeheer die door HERMANA wordt gefaciliteerd. Faneca Sànchez: "Co-creatie bracht kennis en platforms op het gebied van water- en informatiebeheer gebaseerd op lokale kennis en geografische gegevens die door CVC waren ontwikkeld. We wilden dat HERMANA aan de unieke behoeften van CVC voldeed en waarde op lange termijn zou creëren. De rol van de Nederlandse waterschappen was ook zeer relevant omdat CVC op een andere manier naar hen luistert dan naar een onderzoeksinstituut of bedrijf. Zij zien hen als een gelijke."

"De eerste stap was om inzicht te krijgen in het soort beslissingen dat CVC dagelijks moest nemen met betrekking tot waterbeheer. Vervolgens brachten we in kaart welke informatie nodig zou zijn en welke stappen in het besluitvormingsproces zouden moeten worden genomen. Zodra dit duidelijk was en gedocumenteerd, hebben we gewerkt aan het verbinden van satellietgegevens, veldwaarnemingen, sensoren en modellen met het online dashboard; en het uitvoeren van berekeningen om bruikbare informatie te verkrijgen, zoals hydrologische voorspellingen, waterkwaliteit en droogte-indicatoren. HERMANA geeft je de informatie die je nodig hebt om een mogelijk probleem te identificeren dat slachtoffers kan maken en gewassen kan beschadigen."

Inbedding in de lokale praktijk

Een co-designbenadering was van vitaal belang om ervoor te zorgen dat het platform gevoelig is voor de lokale context en naadloos kan worden geïntegreerd in besluitvormingsprocessen. Centraal in de projectdoelstellingen stond het verbeteren van de communicatie tussen de CVC en belanghebbenden en het helpen toelichten van watergerelateerde beslissingen.

"Het platform lijkt goed aan te sluiten bij de dagelijkse praktijk en de operationele cultuur van de lokale organisatie", zegt hydroloog Minke Wuis van HydroLogic. "Hoewel het is gebaseerd op de real-time beslissingsondersteunende systemen die door de Nederlandse waterschappen worden gebruikt, is HERMANA samen met de lokale partners ontwikkeld en is het nu echt van hen. CVC presenteert het als hun eigen platform om hun lokale systemen te beheren en te controleren."

HERMANA wordt omarmd en beheerd door CVC. Het bevat nationale en historische gegevens, en real-time informatie van regionale meetstations. CVC werkt nu aan een vervolg, waarin ook grondwater en luchtkwaliteit worden opgenomen. Het doel is om van HERMANA niet alleen een watercontroleplatform te maken, maar een alomvattend platform voor natuurlijke hulpbronnen dat kan worden gebruikt door alle afdelingen van CVC.

"HERMANA is een inspirerend voorbeeld voor andere regionale waterautoriteiten in Colombia," zegt Escobar. "Het is een krachtig platform met veel potentieel wanneer het wordt gebruikt door gemotiveerde gebruikers. In eerste instantie zullen we ons richten op risicomanagers bij overheidsinstanties op lokaal, regionaal en nationaal niveau. Daarna volgen particuliere watergebruikers die toegang kunnen krijgen tot delen van de informatie."

Naarmate Cali en de bevolking groeien, en de klimaatverandering de druk op kwetsbare zoetwatersystemen opvoert, zal het behoud van gezonde gronden rond de waterbronnen steeds belangrijker worden voor de toekomst van de waterzekerheid in de Cauca-vallei. Slimme instrumenten zoals HERMANA kunnen helpen om weloverwogen en transparante handelingsperspectieven te creëren.

Colombia serie

Deze serie artikelen over Colombia is een initiatief van het programma Partners voor Water om de belangrijkste bevindingen van de watersamenwerking tussen Nederland en Colombia te verkennen en te rapporteren vanuit het perspectief van lokale partners. In deze serie gaan we in op de vraag hoe lokale gemeenschappen omgaan met water, wat we van hen kunnen leren en hoe zij de samenwerking met Nederlandse organisaties ervaren. De artikelen zijn geschreven door storyteller en delta expert Joep Janssen.